Fundacja rodzinna a najem krótkoterminowy

Obraz Mohamed Hassan z Pixabay

Wynajem jako jeden z rodzajów dopuszczalnej działalności gospodarczej fundacji rodzinnej

Art. 5 ust. 1 pkt. 2) Ustawy o fundacji rodzinnej wskazuje, że fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą m.in. w zakresie: „2) najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie”.

Do tego istotny pozostaje przepis art. 6 ust. 8 Ustawy o CIT, zgodnie z którym ww. zwolnienie od podatku:

„nie ma zastosowania do osiąganych przez fundację rodzinną przychodów z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa lub składniki majątku służące prowadzeniu działalności przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt. 4, z fundacją rodzinną, beneficjentem lub fundatorem, przy czym wielkość udziałów i praw, o których mowa w art. 11a ust. 2 pkt. 1, wynosi co najmniej 5%.”

Literalnie rzecz ujmując sprawa jest prosta.

Najem, dzierżawa lub przekazanie do korzystania na podstawie innego stosunku prawnego mienia fundacji rodzinnej tj. mienia wniesionego przez fundatora lub inny podmiot lub nabytego ze środków fundacji stanowią rodzaj dopuszczalnej działalności fundacji. Co za tym idzie przychody uzyskiwane z tych tytułów powinny korzystać z podmiotowego zwolnienia fundacji rodzinnych od podatku CIT (art. 6 ust. 1 pkt. 25) Ustawy o CIT).

Wyjątkiem jest tylko sytuacja, w której fundacja rodzinna chciałaby wynajmować, wydzierżawiać lub inaczej udostępniać przedsiębiorstwo, ZCP lub składniki służące do prowadzenia działalności na rzecz podmiotu powiązanego.

Co na to organy podatkowe

Wydaje się jednak, że organy podatkowe uznały, że ustawowe wyjątki to stanowczo za mało.

Ostatnio natrafiłam na interpretację podatkową w której Dyrektor KIS uznał, że najem krótkoterminowy nie jest rodzajem dozwolonej działalności fundacji rodzinnej (interpretacja z dnia 14.03.2024 r. sygn. 0111-KDIB1-2.4010.53.2024.1.ANK.

W tym kontekście szczególnie interesowało mnie uzasadnienie takiego stanowiska. Tyle, że tak naprawdę prawnego uzasadnienia organ nie przedstawił.

Zrobił natomiast tylko krótki wykład na temat elementów konstrukcyjnych umowy najmu i wskazał, że:

„Wymienione w tym przepisie najem czy dzierżawa charakteryzują się stosunkowo dużym sformalizowaniem – zwyczajowo zawierana jest stosowna umowa, w której określane są prawa i obowiązki najemcy/dzierżawcy oraz wynajmującego/wydzierżawiającego. Nierzadko podpisywany jest również protokół zdawczo-odbiorczy, a najemca/dzierżawca zobowiązany zostaje do przestrzegania regulaminu oraz uiszczenia kaucji zabezpieczającej. Dla umów tego rodzaju charakterystyczny jest również okres, na jaki następuje udostępnienie miejsca (domu, lokalu czy pokoju), z reguły obejmuje on dłuższe okresy czasowe. Rozliczenie usługi ma charakter cykliczny, płatność zwyczajowo przyjmowana jest w okresach miesięcznych, kwartalnych lub rocznych. Najem czy dzierżawę wyróżnia także brak zmienności podmiotu, któremu udostępniana zostaje nieruchomość lub jej część. Wskazanych wyżej cech najmu czy dzierżawy nie wykazują wskazane we wniosku usługi najmu krótkoterminowego”.

Natomiast w zakresie innej formuły udostępniania mienia – na co pozwala przecież Ustawa organ wskazała, że:

„Nie można również uznać ich za udostępnianie mienia fundacji do korzystania na innej podstawie. Należy bowiem mieć na uwadze, że działalność fundacji nie może wykroczyć poza dopuszczalny zakres działalności określony w art. 5 ust. 1 pkt 2 ufr, ograniczający się tylko do najmu, dzierżawy oraz udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie”.

W świetle takich wywodów organu pojawić się musi zatem pytanie czy wynajem krótkoterminowy konstrukcyjnie jest wynajmem czy też nie. Co więcej z twierdzeń Dyrektora KIS wynikałoby, że nie jest to nawet inna forma udostępnienia majątku. Zatem w jaki sposób należałoby traktować taki wynajem? Uzasadnienie stanowiska organu jest tutaj całkowicie bez sensu.

Wydawać by się mogło, że jest to jakiś wypadek przy pracy. Ale niestety już w dniu 19 grudnia 2023 r. wydana została interpretacja o sygn. 0111-KDIB1-3.4010.662.2023.2.AN, z której również wynika, że najem krótkoterminowy nie jest dozwoloną działalnością fundacji rodzinnej. Uzasadnienie tej interpretacji zostało powielone przy analizowanej powyżej interpretacji z dnia 14.03.2024r. zatem brak jest dalszego/innego uzasadnienia w tym zakresie.

Pozostaje mieć nadzieję, że już wydane w tym zakresie interpretacje zostaną zaskarżone, zaś przy kolejnych wnioskach organ interpretacyjny rozstrzygnie sprawę zgodnie z literalnym brzmieniem przepisu.