Fundacja rodzinna a podatki

Fundacja rodzinna – podatek od spadków i darowizn

Generalnie nabycie przez osoby fizyczne od fundacji rodzinnej świadczeń oraz mienia likwidowanej fundacji rodzinnej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (podatek 19% podstawy opodatkowania). Ważne jest przy tym, że fundacja rodzinna będzie pełnić funkcję płatnika od dokonywanych wypłat. Przepisy będą stosowane niezależnie od miejsca zamieszkania (pobytu) nabywcy i posiadanego obywatelstwa.

Wyłączeniem z tego opodatkowania mają być objęte osoby najbliższe w stosunku do fundatora tj. małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha, jak również sam fundator.

Projektowany w tym zakresie art. 4c. Ustawy o podatku o podatku od spadków i darowizn mówi, że:

1. Zwalnia się od podatku nabycie świadczenia fundacji rodzinnej przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę fundatora oraz przez fundatora, jeżeli przedmiotem świadczenia jest mienie wniesione do fundacji przez tego fundatora.

2. Za mienie, o którym mowa w ust. 1, uważa się mienie wniesione przez fundatora fundacji rodzinnej oraz dochody z niego, a także wszelkie nabyte lub uzyskane przez fundację w zamian za nie mienie i dochody oraz fundusz operatywny.”

Pytanie czy nie prościej byłoby gdyby ustawodawca przesądził, że zwolnieniem tym objęte są wszystkie kwoty wypłacane z ww. fundacji rodzinnej na rzecz tak opisanych beneficjentów, a nie tak opisane wartości.

Fundacja rodzinna – podatek dochodowy od osób prawnych

Fundacje rodzinne będą podatnikami CIT. Ważne jest przy tym, że wszystkie dochody takiej fundacji będą podlegały opodatkowaniu podatkiem CIT wg stawki 19%, niezależnie od wartości majątku czy innych parametrów. Trzeba natomiast pamiętać, że ustawa o podatku CIT dla mniejszych „standardowych” podatników przewiduje możliwość zastosowania stawki na poziomie 9%.

Fundacje rodzinne na podstawie nowej ustawy będą przy tym zobligowane do: 1) wyodrębnienia w prowadzonej ewidencji rachunkowej rzeczy, praw majątkowych oraz środków pieniężnych otrzymanych od każdego z fundatorów ze wskazaniem tych fundatorów; 2) prowadzenia ewidencji rachunkowej w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty) pochodzących z rzeczy, praw majątkowych oraz środków pieniężnych pochodzących od każdego z fundatorów z podziałem na fundatorów; 3) prowadzenia ewidencji rachunkowej w sposób zapewniający ustalenie fundatora od którego pochodzą środki przeznaczone na świadczenia przekazywane beneficjentowi a także fundatorowi. (art. 9 ust. 1c ustawy o CIT).

Do przychodów podatkowych fundacji rodzinnej nie będzie się zaliczać „przychodów otrzymanych przez fundację rodzinną od fundatora przeznaczonych na realizację celów tej fundacji oraz fundusz operatywny” (nowy proponowany art. 12 ust. 4 pkt. 4b ustawy o CIT). W związku z tym majątek uzyskany od fundatora nie będzie po stronie fundacji stanowił przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem CIT.

Zaznaczyć też trzeba, że fundacja nie wiąże się – inaczej niż w przypadku typowych spółek czy np. FIZ – z wydaniem fundatorowi określonych walorów (udziałów, akcji, ogółu praw i obowiązków w spółkach osobowych, czy certyfikatów inwestycyjnych). To z kolei rodzić może –sygnalizowany już przez niektórych doradców podatkowych – problem ustalenia kosztu uzyskania przychodu w przypadku sprzedaży przez fundację rodzinną składników majątkowych otrzymanych od fundatora. W przypadku np. aportów składników majątkowych do spółek funkcjonują regulacje podatkowe, co w takim przypadku stanowi koszt podatkowy, jeśli taka spółka podejmie decyzję dotyczącą sprzedaży takiego elementu swojego majątku. W przypadku fundacji rodzinnych  przychód ze sprzedaży powinien generalnie podlegać opodatkowaniu, brak natomiast przepisów podatkowych, które wprost regulowałyby koszt uzyskania przychodu przy tego typu operacjach. Miejmy nadzieję, że sprawa ta zostanie uregulowana w dalszych pracach legislacyjnych – jest tu ewidentna luka prawna.

Do fundacji rodzinnych nie będzie stosowane zwolnienie od podatku dochodów podmiotów, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego – w części przeznaczonej na te cele (dodawany w art. 17 w ust. 1c pkt 4 CIT).

Podsumowanie

Podsumowując powyższe, koncepcja fundacji rodzinnej, szczególnie w zakresie aspektów podatkowych i korzyści podatkowych – pozostawia duży niedosyt. Obiektywnie niewiele korzyści a wiele niewiadomych i luk prawnych. Być może taka konstrukcja zapewni ciągłość funkcjonowania firm rodzinnych, ale mieszane uczucia na tę chwilę pozostają jako dominujące.