Konwersja wierzytelności pożyczkowej na udziały
W poprzednim wpisie przedmiotem analizy było wniesienie do spółki wierzytelności z tytułu pożyczki udzielonej osobie trzeciej. Często jednak wspólnik i spółka decydują się na rozliczenie pożyczki udzielonej przez tego wspólnika tej konkretnie spółce, w której za aport ma on uzyskać określoną ilość udziałów lub akcji.
O jaką konstrukcję tutaj chodzi?
W wielu przypadkach wspólnik (lub też przyszły wspólnik) udziela spółce pożyczki na różnorakie cele. Po zawarciu umowy pożyczki powstaje zatem wierzytelność tegoż właśnie wspólnika do spółki o zwrot kapitału udzielonej pożyczki wraz z odsetki, oczywiście na warunkach opisanych w umowie.
Pożyczkodawca może być w wielu przypadkach zainteresowany „wejściem” do takiej spółki czyli objęciem nowych udziałów czy akcji. Te nowe udziały czy akcje trzeba oczywiście opłacić.
I tutaj wykorzystać można fakt udzielenia takiej spółce pożyczki. Najprostszą metodą wydawałoby się jest tutaj zastosowanie instytucji potrącenia (art. 498 i nast. K.c.).
Skoro bowiem wspólnik ma wierzytelność do spółki o zwrot pożyczki a spółka wierzytelność o opłacenie nowych udziałów lub akcji, to najprościej byłoby te wierzytelności potrącić. Tym samym bez przepływu finansów spółka pozbyłaby się długu, zaś wspólnik uzyskał to co go interesuje czyli udziały lub akcje. Przez długi okres czasu, faktycznie wierzytelności tego typu były rozliczane właśnie w ten sposób. Dochodziło w ten sposób do prostej konwersji wierzytelności pożyczkowej na udziały.
Podwyższenie kapitału zakładowego spółki miało charakter pieniężny, zaś strony do rozliczenia wykorzystywały instytucję potrącenia.
Po pewnym jednak czasie, zarówno organy podatkowe jak i sądy administracyjne zaczęły uznawać, że taka formuła wiąże się z podwyższeniem aportowym, zaś przedmiotem wkładu niepieniężnego pozostaje właśnie taka wierzytelność.
To zaś miało reperkusje podatkowe, bo pokrycie nowych udziałów wkładem pieniężnym jest neutralne podatkowo. Natomiast aport do spółki wiąże się z powstaniem po stronie takiego wspólnika przychodu do opodatkowania.
Więcej na ten temat we wpisie pt. Konwersja wierzytelności na udziały a podatek dochodowy
Konwersja wierzytelności pożyczkowej na udziały – jak jest teraz?
Obecnie wiadomo już, że wykorzystanie wierzytelności do spółki w celu opłacenia udziałów lub akcji musi być traktowane podatkowo jak transakcja aportowa.
Skoro tak to wspólnik wnoszący wkład musi ustalić czy będzie miał obowiązek zapłaty podatku.
Przychód jest ustalany zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt. 7) Ustawy o CIT (lub art. 17 ust. 1 pkt. 9) Ustawy o PIT) tj. powinien odpowiadać wartości rynkowej wkładu niepieniężnego wynikającą generalnie ze statutu czy umowy spółki.
A co jest kosztem uzyskania przychodu?
W tym zakresie od 1 stycznia 2019 r obowiązuje art. 15 ust. 1j pkt. 2a) z którego wynika, że:
„W przypadku objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny – na dzień objęcia tych udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni – ustala się koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7, w wysokości: (…) 2a) wartości odpowiadającej kwocie pożyczki (kredytu), która została przekazana przez wnoszącego wkład na rachunek płatniczy tej spółki lub spółdzielni, nie wyższej jednak niż wartość wkładu z tytułu tej pożyczki (kredytu) określona zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 – jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest wierzytelność z tytułu tej pożyczki (kredytu)”.
Przepis ten wskazuje zatem, że kosztem uzyskania przychodu jest w takiej sytuacji kwota pożyczki lub kredytu, jednak bez powiększenia o kwotę odsetek naliczonych bądź skapitalizowanych.
Należy jednak zwrócić uwagę, że tę regulację stosuje się tylko do sytuacji w których wspólnik przekazał tę rozliczaną obecnie kwotę pożyczki lub kredytu na rachunek bankowy ww. spółki, a zatem sam udzielił spółce pożyczki. Pod przepis ten nie podpada zatem np. sytuacja w której wspólnik nabył wierzytelność o zwrot pożyczki przez spółkę od innego podmiotu. Wówczas bowiem warunek wpłaty przez wnoszącego wkład – środków na rachunek bankowy spółki nie zostanie zrealizowany. To samo dotyczy ewentualnego rozliczenia pożyczki gotówkowej.
Jak zatem widać temat konwersji wierzytelności pożyczkowej na udziały lub akcje wcale taki łatwy nie jest i każda sytuacja wymaga odrębnej analizy tak po kątem prawnym jak i podatkowym.
0 komentarzy