Likwidacja spółki osobowej powstałej przekształcenia spółki komandytowo-akcyjnej – czy istnieje podstawa prawna do opodatkowania wspólników

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 3 pkt. 10) i pkt. 12) ustawy o PIT, do przychodów podlegających opodatkowaniu tym podatkiem nie zalicza się

(..) środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki” oraz „przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku: a) pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie,  b) otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki  – jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie, likwidacja spółki niebędącej osobą prawną lub nastąpiło wystąpienie wspólnika z takiej spółki, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Wydawać by się zatem mogło, że sytuacja jest jasna. Załóżmy bowiem, że mamy do czynienia ze spółką jawną, której majątek stanowią dla uproszczenia tylko i wyłącznie środki pieniężne. Wspólnicy tego podmiotu, osoby fizyczne postanowiły dokonać likwidacji formalnej tego podmiotu zgodnie z przepisem art. 67 i nast. K.s.h.

Patrząc na literalne brzmienie zacytowanego powyżej przepisu ustawy podatkowej otrzymanie przez wspólników – osoby fizyczne z tytułu likwidacji takiej spółki  środków pieniężnych w ogóle nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym do osób fizycznych.

Przepis nie różnicuje w tym zakresie sytuacji podatkowej wspólników, od tego czy spółka jawna była przez nich utworzona od początku czy też np. powstała w wyniku przekształcenia z innego typu spółki oraz czy w poprzednio funkcjonującym podmiocie (tj. przed przekształceniem) obecny wspólnik spółki osobowej funkcjonował jako „partner” „komplementariusz” czy „akcjonariusz” i skąd faktycznie pochodzą środki na wypłatę świadczenia likwidacyjnego.

Tymczasem zdaniem organów podatkowych oraz części sądów administracyjnych odmiennie aniżeli wynikałoby to z literalnego brzmienia ww. regulacji należałoby podchodzić do likwidacji spółek osobowych, które powstały z przekształcenia spółek komandytowo-akcyjnych – w kontekście wypłaty środków na rzecz wspólnika – będącego uprzednio w SKA akcjonariuszem.

W interpretacjach podatkowych MF stoi na stanowisku, że w takich przypadkach środki pieniężne pochodzące z likwidacji np. spółki jawnej a podlegające wypłacie na rzecz wspólnika (byłego akcjonariusza SKA) powinny podlegać po jego stronie opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Chodzi tutaj o sytuacje, gdy w wyniku likwidacji dochodzi do wypłaty środków pieniężnych wypracowanych przez spółkę komandytowo-akcyjną, co do których nie została podjęta uchwała o podziale zysku i wypłacie dywidendy, a co za tym idzie nie były one wcześniej opodatkowane podatkiem dochodowym po stronie akcjonariusza.  Uzasadnieniem tego stanowiska ma być zdaniem organów podatkowych okoliczność że nie może być tak aby dochód przypisany uprzednio do akcjonariusza w SKA mógł pozostawać faktycznie w ogóle nie opodatkowany, skoro opodatkowany był komplementariusz SKA przed przekształceniem.

W tym temacie racjonalnie w mojej ocenie wypowiadał się ostatnio WSA w Rzeszowie który w wyroku z dnia 17 grudnia 2013 r., sygn. I SA/Rz 1011/13 wyraził myśl zgodnie z którą jeśli nawet jest tak, że przepisy ustaw w sposób nieuzasadniony pozostawiają pewne kategorie przychodów bez opodatkowania, to organy administracji publicznej nie mogą w drodze interpretacji modyfikować jednoznacznych regulacji prawnych i rozszerzać zakresu opodatkowania. Uznał tym samym, że środki z likwidacji spółki osobowej wypłacane byłemu akcjonariuszowi SKA nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Kolejne korzystne dla podatników stanowisko wyraził ten sam Sąd w wyroku z dnia 25 marca 2014 r. (sygn. akt I SA/Rz 89/14). Sąd ten w uzasadnieniu zwrócił uwagę, że podstawowe znaczenie przy wykładni przepisów prawa podatkowego ma wykładnia literalna. Jeśli zatem ustawa nie różnicuje skutków podatkowych związanych z likwidacją spółki osobowej w zależności np. od sposobu jej powstania czy statusu wspólnika, to akcjonariusz może skorzystać ze zwolnienia od opodatkowania kwoty wypłacanej mu z tytułu likwidacji spółki jawnej.

Inne korzystne dla podatników rozstrzygnięcia sądowe w tym temacie to np. wyrok WSA w Łodzi z dnia 5 listopada 2013 r., sygn. I SA/Łd 952/13 oraz wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 listopada 2013 r., sygn. III SA/Wa 1833/13.  Oczywiście niestety nie brak także odmiennych wyroków sądów administracyjnych np. wyrok WSA w Opolu w wyroku z dnia 4 grudnia 2013 r. (sygn. I SA/Op 704/13).

Należy natomiast z całą pewnością zgodzić się z tezą, że skoro przepis nie wprowadza żadnych dodatkowych warunków do zwolnienia określonych przychodów od opodatkowania, to warunki te absolutnie nie powinny być wprowadzane pozaustawowo przez organy podatkowe. Skoro w przepisach jest luka, to w żadnym razie nie usprawiedliwia to obciążania określonej grupy podatników skutkami braku regulacji prawnych. Poza tym skoro w podatkach decyduje wykładnia literalna (językowa) to tym bardziej znaleźć uzasadnienie dla wprowadzenia w tych stanach faktycznych opodatkowania.

ZOBACZ E-BOOK ZWIĄZANY Z TEMATEM: