Przekształcenie spółki z o.o. w spółkę akcyjną – czy tutaj pojawić się może dochód do opodatkowania?

Przekształcenie spółek – jakie zasady opodatkowania

Przepisy obu ustaw o podatkach dochodowych przewidywały – w przypadku realizacji procedur przekształceniowych – opodatkowanie w ramach dochodów kapitałowych jako dochodów z udziału w zyskach osób prawnych  wyłącznie „wartości niepodzielonych zysków w spółce oraz wartości zysku przekazanego na inne kapitały niż kapitał zakładowy w spółce przekształcanej – w przypadku przekształcenia spółki w spółkę niebędącą osobą prawną; przychód określa się na dzień przekształcenia” (art. 24 ust. 5 pkt. 8) Ustawy o PIT, art. 7b ust. 1 pkt. 1 lit. j. Ustawy o CIT).

Tłumacząc na polski – ustawodawca przyjmuje zasadę, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym winny podlegać: 1) jedynie takie przekształcenia, w których dochodzi do przekształcenia spółki – podatnika CIT, w spółkę niebędącą osobą prawną (czyli obecnie w spółkę cywilną, spółkę partnerską czy spółkę jawną – które nie są podatnikami CIT), 2) dotyczy to opodatkowania w dacie przekształcenia tzw. zysków niepodzielonych bieżących oraz „starych” zysków, które nie zostały wypłacone a zostały ujęte na kapitale zapasowym czy rezerwowym spółki.

To opodatkowanie miało zatem nieco sankcyjny charakter i wiązało się z korzyściami jakie fiskus upatrywał w przejściu z funkcjonowania spółek opodatkowanych CIT (które charakteryzują się generalnie podwójnym opodatkowaniem dochodów w spółce i odrębnie u wspólników), do funkcjonowania w spółce np. jawnej, gdzie obowiązuje opodatkowanie jednokrotne tylko na poziomie samych wspólników).

Przekształcenie spółki z o.o. w akcyjną – podatek dochodowy?

Natomiast przekształcenia innego typu, w tym przekształcenia spółki z o.o. w akcyjną były uznawane za neutralne podatkowo.

W tych przypadkach zmiana polegała jedynie na zmianie formy prawnej prowadzenia działalności, gdzie przy niezmienności majątku wspólnik spółki z o.o. stawał się akcjonariuszem, i ów akcjonariusz wg określonego parytetu wymiany uzyskiwał akcje w miejsce posiadanych do tej pory udziałów.

Uwzględniając fakt, że minimalny kapitał zakładowy spółki z o.o. wynosi 5.000 zł., zaś minimalny kapitał zakładowy spółki akcyjnej wynos 100.000 zł. – niejednokrotnie przekształcenie spółki z o.o. w akcyjną wiązać się musiało z takim ustaleniem parytetu wymiany udziałów, aby możliwe było uzyskanie tej minimalnej wartości kapitału zakładowego w spółce akcyjnej. Inaczej spółka powstała z przekształcenia tj. spółka akcyjna w ogóle nie mogłaby być wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS.

Przyznanie akcjonariuszom akcji w taki sposób aby ww. wymogi Kodeksu spółek handlowych mogły zostać zrealizowane dokonywane były w ramach majątku przekształcanej spółki, bez dokonywania dodatkowych wkładów. Po prostu nieco odmiennie kształtowane były kapitały własne, w tym kapitał zakładowy.

Co na to organy podatkowe i NSA?

Jak się okazuje organy podatkowe widzą w takim przypadku podstawę do ustalenia dochodu do opodatkowania.

O takiej sytuacji traktuje jeden z wyroków NSA tj. wyrok NSA z 1 września 2022 r sygn. II FSK 2855/19.

NSA zajmował się właśnie tematem przekształcenia spółki z o.o. w spółkę akcyjną, gdzie miało dojść do ustalenia wysokości kapitału zakładowego w spółce akcyjnej na wyższym poziomie niż w spółce z o.o.

Organ interpretacyjny uznał, że podwyższenie kapitału zakładowego w związku z przekształceniem spowoduje powstanie u wspólnika dochodu z udziału w zyskach osób prawnych.  I ww. wartość ma dla podatnika stanowić przychód z udziału w zyskach osób prawnych.

NSA uznał, że organ nie ma racji. Jak wynika z informacji prasowych (uzasadnienia pisemnego na ten moment jeszcze nie ma), Sąd w sposób uzasadniony wskazał, że w takim przypadku chodzi jedynie o przekształcenie spółki, i nie dochodzi do żadnego podwyższenia kapitału zakładowego. Przy przekształceniu spółki z o.o. w akcyjną praktycznie nie dochodzi do wzrostu wartości rynkowych udziałów. Zmienia się ich struktura, bo stają się one akcjami i proporcja zmiany udziałów do akcji może być różna. Nie ma zatem podstaw do ustalania podatku.  

Wyrok ten jasno i racjonalnie potwierdza neutralność podatkową przekształcenia spółki z o.o. w spółkę akcyjną.