Umorzenie udziałów a ceny transferowe

Kontynuując wątek jaki pojawił się przy okazji poprzedniego wpisu – można się zastanawiać czy operacja polegająca na nabyciu przez spółkę akcji/udziałów własnych w celu umorzenia – za wynagrodzeniem (kształtowanym czasami w wartości niższej niż wartość rynkowa udziałów lub akcji) lub też bez wynagrodzenia – na co pozwalają przepisy Kodeksu spółek handlowych – podlega regulacjom dotyczącym cen transferowych. Innymi słowy czy stosując regulacje z art. 9a i 11 u.p.d.p. (alternatywnie art. 25 i art. 25a u.p.d.f.) organy podatkowe mogą narzucić rynkowe warunki takich transakcji i wywieść z tego skutki podatkowe negatywne dla podatników.

Autor:Małgorzata Gach | Kategoria:Podatek dochodowy od osób fizycznych, Podatek dochodowy od osób prawnych, Spółka akcyjna, Spółka z o.o., | Data: 9 września 2015 . Tagi: cena, ceny transferowe, CIT, KSH, przychody, transakcje, umorzenie akcji, umorzenie udziałów, wynagrodzenie

Tematem tym zajmował się jakiś czas temu Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach (interpretacja z dnia 25.03.2015 r. sygn. IBPBI/2/4510-176/15/SD), który zaakceptował stanowisko podatnika, który przyjął, że operacja polegająca na przeprowadzeniu umorzenia akcji/udziałów bez wynagrodzenia nie podlega pod regulacje poświęcone cenom transferowym.

Argumentacja użyta przez wnioskodawcę jest przy tym na tyle uniwersalna, że znajduje moim zdaniem zastosowanie także do procedur umorzenia akcji lub udziałów za wynagrodzeniem.

Argumentacja ta opiera się na następujących tezach:

z przepisów Kodeksu spółek handlowych wynika możliwość nieodpłatnego umorzenia udziałów lub akcji, przepisy podatkowe nie powinny ograniczać takiego prawa podatnika,

nabycie przez spółkę od wspólnika udziałów/akcji własnych w celu umorzenia ma miejsce jedynie pomiędzy spółką a takim wspólnikiem. Skoro brak jest porównywalnych operacji pomiędzy podmiotami niepowiązanymi, to nie ma też możliwości ustalenia warunków rynkowych takich operacji,

dobrowolne umorzenie akcji/udziałów następuje – zgodnie z przepisami K.s.h. za wynagrodzeniem. Wynagrodzenie natomiast nie jest pojęciem równoznacznym z pojęciem ceny. Skoro tak, to nie można mówić tutaj o cenie rynkowej,

przepisy dotyczące cen transferowych i dokumentacji transakcji z podmiotami powiązanymi mają zastosowanie wyłącznie do „transakcji” pomiędzy określonymi podmiotami powiązanymi. Dobrowolne umorzenie udziałów/akcji nie wykazuje cech „transakcji” w przyjętym tego słowa znaczeniu – zatem i z tej przyczyny ww. regulacje prawa podatkowego są tutaj podatkowo irrelewantne. Jak wynika z ww. interpretacji podatkowej –

powszechnie przyjmuje się, że „transakcja” to operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług bądź umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług. Tym samym, przepisy ustawy o CIT, dotyczące cen transferowych odnoszą się jedynie do transakcji o charakterze handlowym, generujących przychody.

Także i treść innych interpretacji podatkowych wskazuje na słuszność ww. tez:

Jako transakcję należy rozumieć operację handlową dotyczącą kupna lub sprzedaży towarów lub usług. Umorzenie udziałów nie spełnia tej definicji i powinno być traktowane wyłącznie jako czynność prawna – z interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach z 20 stycznia 2015 r. (IBPBI/2/423-1302/14/AK).
Przepisy ustawy o CIT nie definiują pojęcia „transakcji”. Zgodnie jednak z definicją wynikającą ze słownika języka polskiego „transakcja” to „operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług” bądź „umowa handlowa na kupno łub sprzedaż towarów lub usług; też: zawarcie takiej umowy”. Zdaniem Wnioskodawcy, przepisy ustawy o CIT dotyczące cen transferowych odnoszą się do transakcji o charakterze handlowym. Przepisy o cenach transferowych dotyczą zatem zdarzeń będących następstwem działalności gospodarczej (podstawowej lub dodatkowej), w wyniku których generowane są przychody. Nie znajdą one zatem zastosowania w przypadku umorzenia udziałów, które stanowi zdarzenie o charakterze czysto restrukturyzacyjnym i jednorazowym, uregulowane szczególnymi przepisami prawa handlowego. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 9 września 2011 r., nr ITPB1/415-635/11/MR, oraz w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 24 grudnia 2008 r., nr ILPB3/423-637/08-2/HS. (…) Umorzenie udziałów nie stanowi bowiem transakcji, a jego celem nie jest modyfikacja wysokości dochodów, jakie osiągają podatnicy powiązani, poprzez zastosowanie nierynkowej ceny. Umorzenie udziałów jest to działanie jednorazowe, które w ramach stosunków korporacyjnych zostało dopuszczone przepisami KSH, a jego celem jest prawne unicestwienie udziałów wspólnika, którego udziały są umarzane, a nie dokonanie jakiejkolwiek transakcji gospodarczej. Ponadto, po stronie udziałowca brak jest nawet potencjalnego przychodu bądź kosztu, który miałby być przedmiotem korekty.Fakt otrzymania przez Wnioskodawcę wynagrodzenia w wysokości niższej niż wartość rynkowa umarzanych udziałów, bądź brak tego wynagrodzenia pozostawać będzie zatem bez jakiegokolwiek wpływu na sytuację podatkową udziałowca. – z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28.06.2012 r. IPPB3/423-187/12-2/DP,

analogicznie także: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 12 lutego 2015 r.sygn. ILPB3/423-608/14-3/PR czy Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z dnia 10 marca 2015 r. sygn. IPTPB3/423-437/14-3/GG.

Całe szczęście, że raz na ruski rok organy podatkowe zdecydowały się zająć stanowisko korzystne dla podatników, chociaż z drugiej strony ciekawe jak wyglądałoby uzasadnienie organów podatkowych do stosowania cen transferowych dla przypadków umorzenia udziałów bez wynagrodzenia.

Czytaj poprzedni wpis.