Wypłata zysków przedsiębiorcy po przekształceniu przedsiębiorcy w spółkę kapitałową

Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę – zysk przedsiębiorcy

Jakiś czas temu stałam się współautorką książki, chyba pierwszej kompleksowo poświęconej przekształceniu przedsiębiorcy w spółkę pt. Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową. Aspekty prawne i podatkowe oraz rozwiązanie alternatywne.

W pozycji tej, nieco sprzed 4 lat została opisana procedura przekształceniowa jak i to co mnie najbardziej interesowało tj. podatkowe plusy i minusy takiego rozwiązania.

Analizując wydane do tamtej pory interpretacje podatkowe doszłam do przekonania, że przynajmniej w jednym, organ interpretacyjny jest zgodny. Mianowicie nie ulegało wątpliwości, że zysk osiągnięty przez przedsiębiorcę w trakcie prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej, który został już u tego przedsiębiorcy opodatkowany ale nie wypłacony, może zostać wypłacony już na etapie funkcjonowania spółki po przekształceniu bez żadnych negatywnych skutków podatkowych. Oczywiste jest, że to co już raz zostało opodatkowane, nie powinno podlegać kolejnemu, dwukrotnemu opodatkowaniu. Aby umożliwić taką wypłatę zwykle kwota zysków już opodatkowanych i przewidywanych do wypłaty była ujmowana na kapitale zapasowym czy rezerwowym spółki powstałej z przekształcenia.

Zyski przedsiębiorcy wypłacane po przekształceniu

Po pewnym jednak okresie czasu organy podatkowe zaczęły zmieniać swoje stanowisko, uznając, że w związku z przekształceniem w spółkę osoba fizyczna staje się podmiotem uprawnionym do majątku spółki jedynie w zakresie praw właścicielskich wynikających z posiadanych udziałów (akcji).

Jeśli zatem ww. osoba jako wspólnik lub akcjonariusz uzyskuje środki z kapitału rezerwowego spółki, to uzyskuje przychód z udziału w zyskach osób prawnych. W rezultacie – jak stwierdził organ – wypłaty z kapitału rezerwowego spółki są dla jej wspólnika przychodem, a na spółce ciążą obowiązki płatnika.

Organy w ogóle pominęły okoliczność, że źródłem pochodzenia wypłacanych w ten sposób środków nie jest bynajmniej udział wspólnika współce kapitałowej a okoliczność, że środki te wspólnik wypracował jeszcze jako przedsiębiorca przed przekształceniem. Są to jego własne środki, zakumulowane obecnie w majątku spółki powstałej z przekształcenia, ale już raz opodatkowane.

Analizując obecne interpretacje wskazać trzeba, że ze względów ostrożnościowych przedsiębiorcy coraz częściej przed finalizacją przekształcenia dążą do ujęcia niewypłaconych zysków – nie jako pozycji kapitałów (rezerwowego czy zapasowego), ale w pozycji zobowiązań. Wartość zobowiązań spółki po przekształceniu ma natomiast wpływ na różnego typu wskaźniki, istotne także dla banków czy leasingodawców, co może się wiązać dla przedsiębiorcy z dalszymi kłopotami. I tak źle, i tak niedobrze.

Gdyby jednak organy podatkowe trzymały się pierwotnego, słusznego założenia co do neutralności podatkowej takiej wypłaty, ekwilibrystyka finansowa opisana powyżej w ogóle nie musiałaby mieć miejsca.

Co na to sądy administracyjne

Zdaniem sądów administracyjnych generalnie niezależnie od tego na jakim kapitale spółki, czy tez jako zobowiązanie zostaną wykazane zyski przedsiębiorcy z czasów prowadzenia JDG, to wypłata tych środków przez spółkę, jako środków już raz opodatkowanych, pozostaje neutralna podatkowo.

Takie wnioski płyną m.in. z lektury uzasadnienia do wyroku WSA w Lublinie z dnia 4.03.2022 r. sygn. I Sa/Lu 639/21, wyrok WSA w Gliwicach z 18.11.2020 r., I SA/Gl 869/20, czy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 17 grudnia 2020 r. I SA/Ke 382/20. Z wyroku tego wynika, że:

„Mając na uwadze powyższe stanowisko, należy stwierdzić, że niewypłacone zyski przedsiębiorcy nie tracą swojego charakteru i z chwilą przekształcenia nie stają się zyskami osoby prawnej, mimo wywodzonej z art. 5842 k.s.h. w zw. z art. 93a Ordynacji podatkowej zasady kontynuacji”.

Orzeczenia sądowe korzystne dla podatników nie są jeszcze prawomocne, pozostaje mieć nadzieję, że stanowisko NSA także będzie szło po myśli podatników.

Cała ta jednak sytuacja pokazuje jednak jak łatwo korzystając z uprawnień organów podatkowych zmienić racjonalną, zgodną z przepisami i zasadami prawa podatkowego linię interpretacyjną na taką, która może praktycznie zniszczyć podatnika nakładając na niego wysokie zobowiązania podatkowe. I to przy niezmienności funkcjonujących przepisów prawa.