Opinia zabezpieczająca – zamiana ról w spółce komandytowej

Zamiana ról w spółce komandytowej ?

Przez wiele lat w obrocie prawnym funkcjonowały spółki komandytowe w układzie, w którym komplementariuszem pozostała spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, zwykle z niewielkim kapitałem zakładowym i niewielkim udziałem w zysku, zaś komandytariuszami pozostawały osoby fizyczne z większym udziałem w zysku.

Odpowiedzialność wobec podmiotów trzecich ponosił zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych komplementariusz, zaś odpowiedzialność komandytariuszy była albo znacząco ograniczona lub też z największej ilości przypadków w ogóle wyłączona.

Ze względu na fakt, iż spółka komandytowa była spółką osobową – podatek dochodowy był płacony przez samych wspólników bezpośrednio na ich poziomie, zaś sama spółka podatnikiem podatku dochodowego nie była.

Zmiana zasad opodatkowania spółek komandytowych

Od 1 stycznia 2021 r ustawodawca postanowił, że spółki komandytowe będą podatnikami podatku CIT, zatem miałby ich dotyczyć podatek wg stawek 9%, 19%.

Dodatkowo dla komplementariuszy został wprowadzony system pomniejszania podatku od wypłacanych im zysków o część podatku samej spółki. Z kolei dla komandytariusze uzyskali prawo do zwolnienia z podatku kwoty 50% przychodów uzyskanych przez komandytariusza z tytułu udziału w zyskach w spółce komandytowej, nie więcej jednak niż 60.000 zł w roku podatkowym – odrębnie dla każdej spółki komandytowej (zwolnienie to miało obowiązywać przy braku powiązania ze spółką będącą komplementariuszem.

Więcej na ten temat artykule pt. Zaliczki na poczet udziału w zysku komplementariusza w spółce komandytowej – czy jest podatek (1), oraz w części drugiej tego artykułu.

Po 1 stycznia 2021 r. w wielu spółkach komandytowych, szczególnie w tych gdzie ryzyko odpowiedzialności osobistej komplementariusza było oceniane na niewielkie, i jeśli było to uzasadnione również względami organizacyjnymi podjęto decyzję o zmianie charakteru wspólników.

Opinia zabezpieczająca

Jedna ze spółek komandytowych postanowiła zapytać czy planowana zamiana ról wspólników w spółce może być oceniana w kontekście klauzuli unikania opodatkowania. Zamiana ról wspólników prowadzi bowiem do ujawnienia się korzyści podatkowej. Łączna kwota podatku dochodowego, należnego od wspólników z tytułu uczestnictwa w zyskach spółki po zmianie ulegnie bowiem zmniejszeniu w porównaniu do sytuacji przed zmianą.

W wydanej w dniu 9.01.2023 r. sygn. DKP2.8082.5.2022 opinii zabezpieczającej wskazano, że:

• „Zdaniem Wnioskodawców, planowane czynności mają w szczególności posłużyć ujednoliceniu zasad prowadzenia spraw i reprezentacji Spółki, zwiększyć elastyczność w zarządzaniu oraz w zakresie kontroli nad Spółką, jak również polepszyć zdolność kredytową Spółki. Szef KAS podziela zdanie Wnioskodawców, że realizacja Czynności pozwoli wyeliminować niespójności i usprawni proces zarządzania działalnością Spółki. Tym samym, zmiana statusu wspólników spowoduje, że powiększy się krąg osób mogących reprezentować Spółkę przy zawieraniu, m.in. umów – które jak podkreślają Wnioskodawcy – stanowią najistotniejszy element jej działalności (umów dot. nieruchomości, w tym ich wynajmowania i dzierżawy). Jednocześnie, w przypadku nagłych zdarzeń, rozszerzenie kompetencji w zakresie zarządzania działalnością pozwoli na bezpośrednie uczestnictwo w prowadzeniu spraw Spółki i jej reprezentacje, co przełoży się na wyeliminowanie niespójności i dysproporcji w tym zakresie. Dodatkowo, zwiększone grono komplementariuszy pozwoli również Spółce na bieżące reagowanie na wszelkie nieoczekiwane zdarzenia, które mogą wystąpić w trakcie prowadzenia spraw, co przełoży się bezpośrednio na utrzymanie większej kontroli nad Spółką i jej działalnością”.
• „(…) W ocenie Szefa KAS, zmiana statusu wspólników Spółki nie jest działaniem samym w sobie sprzecznym z intencją ustawodawcy, ponieważ nie można odmówić podatnikowi prawa do wyboru organizacyjno-prawnej formy działalności gospodarczej. Tym samym, wynik przeprowadzonych zmian nie będzie sprzeczny z celami i istotą regulacji prawnych dotyczących spółki komandytowej”
• „Należy zauważyć, że przedstawiony proces restrukturyzacji składa się ze zmiany statusu wspólników Spółki, tj. zmiany funkcji dotychczasowego komplementariusza na komandytariusza, natomiast komandytariuszy na komplementariuszy. Czynność zatem obejmuje niejako jeden proces skierowany do kilku podmiotów. Nie można zatem uznać, że dochodzi do nieuzasadnionego dzielenia operacji. Czynność ta znajduje także swoje uzasadnienie w dostosowaniu formy organizacyjno-prawnej do oczekiwań wspólników w zakresie uczestnictwa w zarządzaniu, reprezentacji i kontroli nad Spółką. Ponadto, Wnioskodawcy przeanalizowali także scenariusze alternatywne działań, które mogliby podjąć, jednak żaden z nich nie był korzystniejszy dla Wnioskodawców. W Czynności tej nie dochodzi również do wykorzystania podmiotów pośredniczących, bowiem mamy do czynienia z podmiotami już zaangażowanymi w działalność Spółki, dotychczasowymi wspólnikami. Ponadto, nie sposób odnaleźć elementów wzajemnie się znoszących lub kompensujących, a także efektów czynności, skutkujących uzyskaniem stanu identycznego lub zbliżonego do stanu istniejącego przed dokonaniem czynności”.

Podsumowując Szef KAS uznał, że wprawdzie zamiana ról jeśli chodzi o wspólników spółki komandytowej będzie się wiązać z korzyścią podatkową, to ta korzyść nie jest sprzeczna z przedmiotem lub celem ustawy o PIT i CIT. Szef KAS nie stwierdził również, aby sposób działania Wnioskodawców był sztuczny. „W konsekwencji przyjąć należy, że do przedstawionych przez Wnioskodawców korzyści podatkowych wynikających z Czynności nie znajdzie zastosowania art. 119a §1 Ordynacji podatkowej”.

Oczywiście opina zabezpieczająca chroni tylko tego, kto o nią wystąpił, jednakże istotne jest, że Szef KAS potwierdził, że podatnik ma prawo do wyboru organizacyjno-prawnej formy działalności gospodarczej. Jeśli zatem po rozważeniu innych alternatyw, okaże się, że celowym i odpowiadającym potrzebom wspólników pozostawać będzie zmiana charakteru wspólników w spółce komandytowej – to w świetle powyższej opinii zabezpieczającej decyzja taka nie powinna być rozpatrywana w kontekście klauzuli unikania opodatkowania.