Umorzenie udziałów i podwyższenie kapitału – czyli zmiana pokoleniowa w spółce – stanowisko KAS

Obraz Mohamed Hassan z Pixabay

Na czym miała polegać ta zmiana pokoleniowa

Jak wynika z wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej w ramach działań sukcesyjnych przejęcie spółek przez nowych wspólników (zstępni dotychczasowych wspólników) nastąpić miało w związku z objęciem przez nich udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym z jednoczesnym uruchomieniem procedury nabycia przez spółkę od dotychczasowych wspólników udziałów własnych w celu umorzenia ale bez wypłaty na ich rzecz wynagrodzenia.

Zgodnie z planami nowe udziały będą obejmowane przez nowych wspólników za wkłady pieniężne o wartości równej lub nieznacznie wyższej niż wartość nominalna obejmowanych udziałów (nie wystąpi tzw. agio lub będzie ono na relatywnie niskim poziomie), a jednocześnie wartość rynkowa udziałów objętych przez sukcesorów będzie wyższa od ich wartości nominalnej.

Skutek podjętych działań byłby taki, że w sposób płynny bez wydatkowania istotnych środków (tylko nowi wspólnicy byliby zobowiązani do wniesienia do spółek pewnych kwota na opłacenie generalnie wartości nominału udziałów) sukcesorzy mogliby wejść w miejsce dotychczasowych wspólników.

W ww. sprawie wystąpiono o wydanie opinii zabezpieczającej do Szefa KAS.

Dla wyjaśnienia – opinia zabezpieczająca ma dać informację, czy w przekonaniu Szefa KAS realizacja tego typu działań wypełnia przesłanki z art. 119a Ordynacji podatkowej  a zatem czy odpowiada ewentualnie ustawowym kryteriom unikania opodatkowania.

Nieodpłatne umorzenie udziałów – stanowisko Szefa KAS

Po analizie sprawy Szef KAS w opinii zabezpieczającej z dnia 17.06.2024 r. sygn. DKP3.8082.11.2023 uznał, że ww. sprawie wystąpi wprawdzie korzyść podatkowa, ponieważ nieopłatne umorzenie udziałów pozostaje operacją neutralną podatkowo (nieopodatkowaną) zarówno dla wspólników, których udziały podlega będą umorzeniu, jak i dla spółki – ale nie zostaną łącznie spełnione pozostałe przesłanki wskazane w art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej, ponieważ osiągnięcie korzyści podatkowej nie będzie głównym lub jednym z głównych celów dokonania czynności, korzyść podatkowa nie będzie sprzeczna w danych okolicznościach z przedmiotem i celem ustawy podatkowej lub jej przepisu oraz sposób działania nie jest sztuczny.

Szef KAS uznał wybrany przez podatników sposób realizacji ma służyć zminimalizowaniu ryzyka wystąpienia negatywnych konsekwencji ewentualnych roszczeń na gruncie prawa spadkowego, które mogłyby spowodować trudności płynnościowe, a nawet konieczność zbywania istotnych aktywów wchodzących w skład grupy kapitałowej lub udziałów w spółkach.

„Jak wskazali Wnioskodawcy czynnością odpowiednią w omawianym stanie faktycznym mogłoby być dokonanie darowizny udziałów Spółek na rzecz Sukcesorów. Kluczowe w tym zakresie jest jednak to, że dokonanie darowizny wiązałoby się z możliwością powstania roszczeń na gruncie prawa spadkowego. Można zatem przyjąć, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami zastosowałby ten sposób działania w celu uniknięcia powstania roszczeń mogących negatywnie wpłynąć na sytuację finansową Spółek”.

Nadto wskazano, że planowane działania oparte na instytucji dobrowolnego umorzenia udziałów bez wynagrodzenia, jak również działania związane z obejmowaniem udziałów w Spółkach za wkład niższy niż ich wartość rynkowa, umożliwią realizację w krótkim czasie zakładanych celów bez angażowania istotnych środków pieniężnych przez Sukcesorów oraz bez potrzeby uszczuplania majątku Spółek mogących zaburzyć bieżącą działalność każdego z podmiotów.

Pamiętać oczywiście należy, że opinia zabezpieczająca chroni podmioty, które o nią wystąpiły, jednakże daje pogląd na stanowisko organów podatkowych i pozwala na podjęcie decyzji co do ewentualnego rozważenia takiej koncepcji zmian pokoleniowych.