Jednoosobowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (w tym powstałe w wyniku przekształcenia) a składki na ubezpieczenie społeczne – sprawa przed Trybunałem Konstytucyjnym

Ze względu na niewątpliwe korzyści takiego przekształcenia prowadzące bądź do faktycznego kontynuowania działalności w formule spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy też przyjęcia tej formy prawnej jako punktu wyjścia dla dalszych zmian np. w kontekście przekształcenia w spółkę osobową (korzystniejszą podatkowo), rekomendacja nasza szła zawsze w kierunku przynajmniej przemyślenia zasadności tego typu przekształcenia u każdego potencjalnie zainteresowanego przedsiębiorcy.

Przekształcenie takie wiąże się oczywiście z szeregiem zmian i organizacyjnych, i prawnych, natomiast niezmienna przynajmniej wkrótce po przekształceniu pozostawała dotychczas jedna kwestia a mianowicie podleganie składkom na ubezpieczenie społeczne. Często zapominano przy tym, że art. 8 ust. 6 pkt. 4) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – nakazuje uznawać za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność także „(…) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (…)”. W konsekwencji wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością musiał być w związku z takim brzmieniem przepisów traktowany tak jak dotychczas czyli tak jakby prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą i od tej działalności zobligowany był płacić składki na ubezpieczenie społeczne. Oczywista przepis ten nie odnosił się li tylko do sytuacji przekształcenia przedsiębiorcy w jednoosobową spółkę z o.o. ale do wszystkich przypadków zakładania przez osoby fizyczne tego typu podmiotów.

O kwestiach tych piszemy tutaj nie bez przyczyny. Jutro tj. 3 czerwca br. na temat zgodności art. 8 ust. 6 pkt. 4) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z Konstytucją orzekał będzie Trybunał Konstytucyjny (sygn. akt: SK 4/12).

Zdaniem Skarżącej w przedmiotowej sprawie – z czym należy się w całości zgodzić –  brak jest jakichkolwiek podstaw konstytucyjnych do różnicowania w zakresie składek ubezpieczeniowych – spółek z ograniczoną odpowiedzialnością zależnie od liczby wspólników. W uzasadnieniu skargi zwrócono przy tym uwagę m.in. na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 września 2000 r. (sygn. akt K 1/00), w którym to wyroku Trybunał stwierdził, że wszelkie odstępstwa od nakazu równego traktowania podmiotów podobnych muszą zawsze znajdować podstawę w odpowiednio przekonujących argumentach. Tutaj natomiast jedynym kryterium pozostaje kryterium liczby wspólników, co wydaje się być zupełnie niewystarczające i jest pozbawione racjonalnego uzasadnienia. Dla zmiany charakteru „ubezpieczeniowego” wspólnika wystarczające jest bowiem aby dokonał on zbycia jednego tylko udziału w spółce i tym samym od razu przestawał być płatnikiem składek ubezpieczeniowych. W spółce pojawiało się bowiem już wówczas dwóch wspólników, a tego nie obejmowała dyspozycja zaskarżonego przepisu Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

 W uzasadnieniu skargi wskazano także zasadnie, iż w związku z taką regulacją prawną ustawodawca potraktował wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. identycznie jak wspólnika spółki osobowej, ignorując przy tym zupełnie kapitałowy substrat spółki  z o.o. oraz odrębność spółki od wspólnika. Stanowi to zaprzeczenie konstrukcji spółki z o.o. jako odrębnej od wspólników osoby prawnej.

Zobaczymy co w tym temacie powie TK, wydaje się że argumenty Skarżącej są istotne oraz jak najbardziej uzasadnione.

p.s. Zgodnie z informacją na stronie internetowej Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3.06.2014 Trybunał Konstytucyjny odroczył rozprawę bezterminowo.

Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Teresa Liszcz, sprawozdawcą był sędzia TK Stanisław Rymar.

Na orzeczenie widać trzeba będzie jeszcze poczekać.