Ukryte zyski w fundacji rodzinnej

Fundacja rodzina – co to takiego

Fundacja rodzinna to nowa instytucja w prawie polskim, której głównym celem ma być zarządzanie majątkiem wniesionym do fundacji przez fundatora. Ustawodawca przewidział dla tego typu podmiotów pewne preferencje podatkowe.

Więcej na ten temat w artykułach:

•  FUNDACJA RODZINNA (1) – wnoszenie majątku do Fundacji rodzinnej
• FUNDACJA RODZINNA (2) – zwolnienia dochodów fundacji z opodatkowania
• FUNDACJA RODZINNA (3) – wypłaty na rzecz beneficjentów

W skrócie: Fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą w zakresie opisanym w art. 5 Ustawy, przychody z takiej z takiej działalności co do zasady podlegają zwolnieniu z podatku CIT. Z kolei określone wypłaty na rzecz beneficjentów tj. fundatorów oraz beneficjentów – osób najbliższych winny podlegać opodatkowaniu podatkiem wg stawki 15%.

Zgodnie z ustawą te 15% podatku CIT pobierane jest od przekazanych lub postawionych do dyspozycji osób uprawnionych:

1. Świadczeń przewidzianych w statucie fundacji rodzinnej,
2. Mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, czy
3. Świadczeń w postaci ukrytych zysków.

Co to są te ukryte zyski w fundacji rodzinnej?

Ustawa określa, że do ukrytych zysków w fundacji rodzinnej zalicza się m.in.:

1) odsetki, prowizje, wynagrodzenia i inne opłaty od jakiegokolwiek rodzaju pożyczki udzielonej fundacji rodzinnej przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;

2) darowizny lub inne nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenia, inne niż świadczenia, o których mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, przekazane, bezpośrednio lub pośrednio, na rzecz beneficjenta, fundatora, podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;

3) świadczenia na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną z tytułu:

a) usług doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,

b)  wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7 (autorskie prawa majątkowe, licencje prawa własności przemysłowej, wartość know-how,

4) pożyczkę udzieloną przez fundację rodzinną beneficjentowi na okres co najmniej 10 lat albo na okres krótszy niż 10 lat, jeżeli ostateczny termin obowiązywania umowy wyniósł co najmniej 10 lat.

Pełną listę obejmuje art. 24q ust. 1a Ustawy o CIT.

Ukryte zyski w fundacji rodzinnej – katalog wyczerpujący

Ze względu na fakt, iż przepisy dotyczące fundacji rodzinnych obowiązują praktycznie od trzech miesięcy liczba wydanych interpretacji podatkowych jest ograniczoną. Ukrytych zysków dotyczy jedna z nich tj. interpretacja z dnia 11 sierpnia 2023 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.341.2023.1.KW.

W interpretacji tej organ podatkowy wskazał, że katalog zdarzeń, które uznawane są za ukryte zyski (art. 24q ust. 1a) ma charakter zamknięty.

Wnioskodawcą był fundator fundacji rodzinnej a przedmiotem zapytania okoliczność, czy wypłata na rzecz fundatora ustalonego rynkowo czynszu najmu nieruchomości, będzie opodatkowana w ramach ukrytych zysków.

Organ wskazał, że:

„Ustawodawca w art. 24q ust. 1a u.p.d.o.p. wprost wymienia katalog świadczeń w postaci ukrytych zysków. Ww. przepis zawiera zamknięty katalog świadczeń, które należy zakwalifikować do ukrytych zysków. Wskazane zostały w nim konkretne świadczenia, co oznacza, że wszelkie inne świadczenia niewymienione w tym przepisie nie będą zaliczane do tej kategorii świadczeń z ukrytych zysków.

Tym samym, aby dane świadczenie stanowiło ukryty zysk koniecznym jest aby zostało wymienione w katalogu, o którym mowa w art. 24q ust. 1a u.p.d.o.p”. (…)

„Ponadto z opisu sprawy wynika, że wypłacany przez fundację rodzinną czynsz najmu będzie ustalany na warunkach rynkowych, w związku z czym w przypadku transakcji polegającej na zapłacie czynszu nie wystąpi różnica między wartością rynkową a ustaloną między stronami ceną tej transakcji. Nie zostanie więc spełniona przesłanka z art. 24q ust. 1a pkt 4 u.p.d.o.p., co oznacza, że czynsz najmu nie będzie stanowił w żadnej części ukrytego zysku, o którym mowa w tym przepisie.

Mając na uwadze opis zdarzenia przyszłego i powołane powyżej przepisy stwierdzić należy, że czynsz płacony przez Fundacje na rzecz Fundatora nie mieści się w katalogu zdarzeń o którym mowa w art. 24q ust. 1a u.p.d.o.p. Katalog ten jest zamknięty i nie obejmuje czynszu płaconego w związku z zawartą na warunkach rynkowych umową najmu nieruchomości.

Zatem, czynsz najmu płacony przez Fundację nie będzie dla niej stanowił świadczenia w postaci ukrytych zysków w rozumieniu art. 24q ust. 1 pkt 3 w zw. z ust. 1a u.p.d.o.p. i tym samym nie będzie tym samym opodatkowany na podstawie art. 24q ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.p.”

Zastanawiając się zatem nad ukształtowaniem wypłat z fundacji rodzinnej w zakresie szerszym aniżeli wyplata świadczeń przewidzianych w statucie fundacji rodzinnej należy brać pod uwagę kategorie wypłat, które mogą być potraktowane jako ukryte zyski.