Podział przez wydzielenie a podatek od czynności cywilnoprawnych

Chodzi tutaj o operację polegającą na podziale spółki kapitałowej przez wydzielenie, tj. przeprowadzaną w trybie art. 529 § 1 pkt 4) K.s.h. a szczegółowej o sytuację spółki przejmującej wydzielany majątek spółki dzielonej – w kontekście regulacji Ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W uproszczeniu cała operacja podziałowa polega na tym, że pewna część majątku spółki podlegającej podziałowi (najczęściej ze względów podatkowych – jest to zorganizowana część przedsiębiorstwa lub przedsiębiorstwo w rozumieniu Kodeksu cywilnego) zostaje przeniesiona do innej spółki kapitałowej (spółki z o.o. lub akcyjnej – spółka przejmująca) za udziały jakie zostaną wydane wspólnikom spółki dzielonej w kapitale zakładowym spółki przejmującej. Zasadniczo zatem taka operacja musi się wiązać z podwyższeniem kapitału zakładowego spółki przejmującej bo logicznie w jakiś sposób te nowe udziały muszą się pojawić. Zgodnie natomiast z treścią Ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu podlegają m.in. zmiany umowy spółek, co w zakresie spółek kapitałowych ma miejsce m.in. w przypadku „podwyższenia kapitału zakładowego (…)” (art. 1 ust. 2 pkt. 3 ustawy). Wydawać by się zatem mogło, że w analizowanym przypadku podziału przez wydzielenie – w spółce przejmującej – jako że dokonywać się będzie podwyższenie jej kapitału zakładowego – podatek taki się pojawi.

Tak jednak – i to na całe szczęście dla podatników – nie jest. Co istotne organy podatkowe zgodnie potwierdzają, że tak przeprowadzana procedura podziału przez wydzielenie nie wiąże z koniecznością zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych wg stawki zwykłej tj. 0,5%.

W jednej z ostatnich interpretacji podatkowych w tym zakresie tj. interpretacji z dnia 12 marca 2014 r. IPPB2/436-25/14-2/LS Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził stanowisko podatnika o neutralności podatkowej tego typu operacji akceptując wyjaśnienie wnioskodawcy, zgodnie z którym:

• „Zgodnie z art. 1 ust. I lit. k) Ustawy PCC w zw. z art. 1 ust. 2 Ustawy PCC podatkowi podlega zamiana umowy spółki. Zgodnie z obecną treścią art. 1 ust. 3 pkt 3 PCC w przypadku umowy spółki za zmianę umowy uważa się przekształcenie lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego.
• Zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 3 PCC w brzmieniu do dnia 31 grudnia 2008 r. W przypadku umowy spółki za zmianę umowy uważało się: przekształcenie, podział lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki lub podwyższenie kapitału zakładowego. Należy więc uznać, iż do dnia 1 stycznia 2009 r., czynność podziału spółki kapitałowej skutkująca podwyższeniem kapitału zakładowego spółki przejmującej podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
• Ustawą z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2009 r. treść art. 1 ust. 3 pkt 3 PCC uległa nowelizacji poprzez zniesienie opodatkowania podziału spółek. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej: „w zakresie opodatkowania spółek kapitałowych wprowadzono zmiany dotyczące katalogu czynności uznawanych za zmianę umowy spółki kapitałowej dla celów opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, w tym zniesienie opodatkowania podziału spółek jako czynności restrukturyzacyjnych w świetle dyrektywy.” – uzasadnienie projektu ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. O zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych druk nr 748 sejmu RP VI kadencji.
• W związku z powyższym ustawodawca w projekcie ustawy nowelizującej wyraźnie wskazał, że czynność zwiększenia kapitału zakładowego spółki przejmującej majątek w wyniku podziału nie może podlegać opodatkowaniu z uwagi, że naruszałoby to zasadę jednokrotnego pobierania podatku od czynności cywilnoprawnych od transakcji kapitałowych oraz naruszałoby to wprost określoną w dyrektywie 2006/7/WE zasadę braku opodatkowania transakcji podziału spółek kapitałowych.
• Tym samym analizując brzmienie definicji zarówno przed, jak i po nowelizacji, z uwagi na skreślenie słowa „podział” oraz mając na uwadze uzasadnienie nowelizacji należy dojść do wniosku, że w chwili obecnej, podwyższenie kapitału zakładowego spółki przejmującej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Także i inne organy potwierdzają stanowisko przedstawione powyżej np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 6 marca 2014 r. ITPB2/436-238/13/TJ czy interpretacje: IPTPB2/436-52/13-4/KK z dnia 8 sierpnia 2013 – Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, IPPB2/436-598/12-2/AF z dnia 4 lutego 2013 – Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, ILPB2/436-275/12-4/MK z dnia 25 stycznia 2013 – Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, ILPB2/436-258/12-3/MK z dnia 17 grudnia 2012 – Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, IPPB2/436-256/12-2/AF z dnia 30 lipca 2012 – Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.

Jak zatem wynika z podanych wyżej argumentów opierających się m.in. na wykładni historycznej oraz Dyrektywie 2006/7/WE, podmioty realizujące procedury podziałowe mogą obecnie zaoszczędzić przynajmniej na podatku od czynności cywilnoprawnych. W dobie uszczelniania systemu podatkowego jest to dla podatników na prawdę bardzo dobra informacja. Oby takich więcej.