Odpowiedzialność członków zarządu za zaległości podatkowe sp. z o.o. – ciekawe orzeczenie NSA

Orzeczenie NSA z dnia 12 stycznia 2016 r., sygn. akt II FSK 468/1)

W wyroku tym NSA wskazał, że:

Brak wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego faktu wygaśnięcia mandatów członków zarządu spółki z o.o. powołanych umową wspólników na te stanowiska na czas nieoznaczony, w związku z zatwierdzeniem przez uchwałę jej wspólników sprawozdania finansowego tej spółki za pierwszy pełny rok obrotowy, przy zaistnieniu innych jeszcze okoliczności związanych z dalszym pełnieniem tych stanowisk przez tych członków zarządu, prowadzić może do ich odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki na zasadach wskazanych w art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej).

Odpowiedzialność członków zarządu za zaległości podatkowe sp. z o.o.  została w tym zakresie potraktowana dość specyficznie.

Zaznaczyć trzeba, że wprawdzie sentencja wyroku została skonstruowana w dość skomplikowany sposób, to stan faktyczny rozpoznawany przez sąd był dość prosty.

Obejmował on sytuację, w której organ podatkowy I instancji orzekł od odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania podatkowe spółki na podstawie art. 116 Ordynacji Podatkowej. Skarżąca (członek zarządu) nie zgodziła się z tym stanowiskiem wskazując, że była powołana do pełnienia funkcji w zarządzie na czas nieoznaczony, co za tym idzie jej mandat zgodnie z art. 202 § 1 k.s.h. wygasł z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Uchwała o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za rok 2007 (pierwszy pełny rok) została podjęta na Zgromadzeniu w dniu 30 czerwca 2008 r. Z tą datą wygasły zatem mandaty członków zarządu spółki. Skarżąca – bazując zatem na tych twierdzeniach uznała, że nie może ponosić jako członek zarządu odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe powstałe po tej dacie.

Po przejściu trybu odwoławczego sprawa trafiła w końcu przed NSA. NSA stwierdził natomiast, że:

• tak w istocie, to Skarżąca pełniła funkcję w zarządzie do daty jej powołania do dnia 13 kwietnia 2010 r., kiedy to dopiero Zgromadzenie Wspólników odwołało ją z pełnionej funkcji. Natomiast terminy płatności zobowiązań podatkowych, w wyniku których powstały zaległości podatkowe, upływały właśnie w okresie sprawowania mandatu członka zarządu przez skarżącą,

• dalej NSA stwierdził, że pomimo odbycia Zwyczajnego Zgromadzenia za rok 2007 (pierwszy rok pełnienia funkcji), od 30 czerwca 2008 r. obaj członkowie zarządu spółki pełnili swoje obowiązki, tj. m.in. podpisywali dokumenty firmowe w tym bilanse, reprezentowali spółkę na zewnątrz oraz zawierali umowy, – tym samym jak wskazał NSA wszystkie te działania potwierdzają „okoliczność dalszego sprawowania tych funkcji i to mimo wygaśnięcia mandatów”,

• odniesiono się nadto do art. 14 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym z którego wynika, że podmiot obowiązany do złożenia wniosku o wpis do rejestru nie może powoływać się wobec osób trzecich – działających w dobrej wierze – na dane, które nie zostały wpisane do rejestru lub uległy wykreśleniu z Rejestru. Tutaj jako „osoba trzecia” wystąpić miały organy podatkowe,

• w końcu NSA uznał także, że skoro w umowie spółki określono mandat członków zarządu jako sprawowany przez czas nieoznaczony i nie wyłączono w niej skutku z art. 202 § 1 k.s.h. (wygaśnięcie mandatu po pierwszym pełnym roku pełnienia funkcji – przyp. MG), to dalsze pełnienie funkcji członka zarządu w tym także przez skarżącą w opisanych wyżej okolicznościach faktycznych i prawnych prowadzić może do odpowiedzialności podatkowej, o której mowa w art. 116 § 1 – § 4 Ordynacji podatkowej.

Podsumowując: zdaje się że NSA w ww. orzeczeniu położył nacisk raczej na faktyczne wykonywanie czynności zarządu, w tym czasookres pełnienia funkcji w zarządzie oraz treść wpisu w rejestrze przedsiębiorców KRS w zakresie zarządu, niż na treść art. 202 § 1 k.s.h.

Wg mnie wprawdzie faktycznie członkowie zarządu realizowali czynności takie jak zarząd, jednakże miało to miejsce już po wygaśnięciu ich mandatów. Uznanie ich – w takim stanie rzeczy – za pełnoprawnych członków zarządu, nie jest do końca przekonujące.

Z Sądem przecież jednak się nie dyskutuje.

W każdym razie o wyroku tym należy pamiętać, gdy komuś przyszło do głowy w toku np. ewentualnego postępowania podatkowego – powoływanie się na wygaśnięcie mandatu w przypadku powołania członka zarządu na czas nieokreślony.