Konwersja wierzytelności na udziały a podatek dochodowy
Ostatnio w kancelarii, którą prowadzę pojawił się klient z prośbą o poradę w stosunkowo prostej sprawie. Otóż w przeszłości udzielił spółce, której pozostaje wspólnikiem pożyczki. Ze względu na sytuację spółki oraz dla poprawienia wskaźników, zależałoby mu na uzyskaniu w zamian za wierzytelność o zwrot pożyczki – nowych udziałów w tej spółce. Otóż konwersja wierzytelności na udziały była przez wiele lat postrzegana neutralna podatkowo. Ostatnio nastąpiła jednak zmiana. Na czym ona polega?

Dotychczas podwyższenie gotówkowe kapitału zakładowego
Wspólnikowi pożyczki ze względu na sytuację spółki oraz dla poprawienia wskaźników, zależałoby na uzyskaniu w zamian za wierzytelność o zwrot pożyczki – nowych udziałów w tej spółce. W takim ujęciu cała ta operacja miałaby wyglądać tak, że Zgromadzenie Wspólników podjęłoby uchwałę w sprawie gotówkowego podwyższenia kapitału zakładowego.
Na jej podstawie rzeczony wspólnik miałby uzyskać określoną ilość udziałów, a następnie na podstawie art. 14 § 4 ustawy z dnia 15.09.2000 r. – Kodeks spółek handlowych – doszłoby do umownego potrącenia wierzytelności spółki do wspólnika o pokrycie nowych udziałów z wierzytelnością wspólnika wobec spółki o zwrot pożyczki.
Tym samym kapitał zakładowy spółki uległby podwyższeniu, z jednoczesnym wygaśnięciem wierzytelności wspólnika o zwrot pożyczki.
Podatkowo – przez całe lata taka operacja była traktowana jako podwyższenie gotówkowe, a co za tym idzie podwyższenie takie połączone z potrąceniem umownym wzajemnych wierzytelności nie powodowało powstania skutków podatkowych. Zatem dokonując takiego podwyższenia nie byłbyś zobowiązany do zapłaty jakiegokolwiek podatku, no poza podatkiem od czynności cywilnoprawnych po stronie spółki.
Od jakiegoś czasu to podwyższenie pokrywane wkładem niepieniężnym…
Od jakiegoś jednak czasu, także niestety sądy administracyjne traktują takie podwyższenie jako podwyższenie pokrywane wkładem niepieniężnym. Z taką kwalifikacją wiąże się negatywny skutek w postaci zapłaty podatku dochodowego.
Takie podejście do tematu zaprezentował ostatnio NSA w wyroku z dnia z 13 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 2301/15. W orzeczeniu tym NSA wskazał w pierwszym rzędzie, że zagadnieniem prawnopodatkowych skutków konwersji wierzytelności pożyczkowej na udziały w kapitale zakładowym dłużnika tej wierzytelności zajmowały się już inne składy orzekające NSA. Mowa tu o wyrokach NSA z dnia 28.02.2005 r. (FSK 1434/04), z dnia 25.05.2012 r. (II FSK 1892/10) i z dnia 25.06.2014 r. (II FSK 1799/12), oraz o uchwale Sądu Najwyższego z dnia 2.03.1993 r. (III CZP 123/92), czy wyroku NSA z dnia 17.12.2014 r. (II FSK 2758/12).
NSA przesądził dalej, że w pełni podziela linię orzeczniczą wynikającą z ww. orzeczeń:
Jej istotę oddaje teza, że konwersja wierzytelności pożyczkowej wspólnika spółki kapitałowej na udziały/akcje w kapitale zakładowym spółki – dłużnika tej wierzytelności, niezależnie od jej kwalifikacji na gruncie prawa cywilnego, to jest uznania jej za potrącenia, nowację, przelew wierzytelności czy zwolnienie z długu, prowadzi do wniesienia do tej spółki wkładu niepieniężnego, a nie wkładu pieniężnego. Prowadzi bowiem do zamiany tej wierzytelności na inne prawo majątkowe, a zatem nie stanowi wpłaty gotówki lub uznania rachunku bankowego spółki (jeżeli użyty jest pieniądz bankowy).
Podsumowanie
Zatem jak się okazuje umowne potrącenie wierzytelności nie jest bezpiecznym podatkowo sposobem rozliczenia wzajemnych wierzytelności pomiędzy spółką a wspólnikiem. Zawsze jednak trzeba szukać jakiejś alternatywy.
O tym temacie pisałam już poprzednio we wpisie pt. Konwersja wierzytelności na kapitał – czy to aport?
0 komentarzy