Zwiększenie wartości nominalnej udziałów po umorzeniu – skutki podatkowe

Podkreślić trzeba, że tego typu rozbieżność wartości jest prawnie całkowicie dopuszczalna, a jedynie te podmioty, które nie chcą wyjaśniać za każdym razem przyczyn takiej rozbieżności lub szczególnie cenią sobie uporządkowanie swojej struktury wewnętrznej mogą przeprowadzić procedurę wyrównania wartości nominalnej pozostałych w spółce udziałów doprowadzając do jej podwyższenia.

Jak u każdego kto zajmuje się podatkami, tak i mnie takie „podwyższenie wartości nominalnej akcji lub udziałów” powoduje zapalenie się czerwonej lampki. Czy aby takie „wyrównanie”, „dostosowanie”, „podwyższenie” wartości nominalnej pozostałych udziałów w spółce nie spowoduje powstania gdzieś, u kogoś – jakiegoś przychodu do opodatkowania. Wszak właściciel akcji lub udziałów zamiast udziału czy akcji o wartości nominalnej np. 10 zł, po przeprowadzeniu omawianej operacji posiadać będzie akcję czy udział o wartości nominalnej 20 zł.

Analiza interpretacji podatkowych oraz orzecznictwa sądowego daje pocieszające rezultaty. Zdaniem jednolitych na chwilę obecną stanowisk organów podatkowych oraz sądów administracyjnych – podatek w takiej sytuacji się nie pojawia, zatem operacja dostosowania, wyrównania – wartości nominalnej udziałów pozostaje neutralna podatkowo.

Najpełniej kwestie te opisane zostały w interpretacji 24.05.2012 r., sygn. IPTPB2/415-210/12-2/KR. W interpretacji tej Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał za prawidłowe stanowisko podatnika, który wskazał, że:

• Przychód nie powstaje zarówno ze źródła przychodów w postaci kapitałów pieniężnych na podstawie przepisu art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm., zwana dalej u.p.d.o.f.), jak również nie powstaje ze źródła przychodów w postaci praw majątkowych na podstawie przepisu art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 18 u.p.d.o.f. Przychód po stronie Wspólnika nie powstaje również w ramach innych źródeł przychodu na podstawie przepisu art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f.

• Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni. Przepis art. 24 ust. 5 pkt 4 u.p.d.o.f. – dotyczący zasad ustalania przychodu – określa, że dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód przeznaczony na podwyższenie kapitału zakładowego. Wnioskodawca wskazuje, iż w przedstawionym stanie faktycznym NZW uchwałą nr 3 o zmianie umowy spółki nie dokonało podwyższenia kapitału zakładowego. W ocenie Wnioskodawcy nie dojdzie również do powstania przychodu po stronie Wspólnika Spółki ze źródła przychodu w postaci kapitałów pieniężnych, o którym mowa w przepisie art. 17 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f. Przepis ten stanowi, że za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny. W przedstawionym stanie faktycznym nie doszło do spełnienia przesłanek przewidzianych w tym przepisie. Uchwała o zmianie umowy spółki doprowadzi do podwyższenia wartości nominalnej udziałów Wspólnika, ale nie powoduje podwyższenia kapitału zakładowego i utworzenia nowych udziałów.

• Wnioskodawca podaje, iż stosownie do przepisu art. 10 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.f. źródłem przychodu są m.in. prawa majątkowe. Przepis art. 18 u.p.d.o.f. precyzując przychody z tego źródła stanowi, że za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw. W zakresie niniejszej regulacji prawnej nie zostało uwzględnione podwyższenie wartości nominalnej udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. W związku z tym, odnosząc to do przedstawionego stanu faktycznego, podwyższenie wartości nominalnej udziałów poprzez uchwałę o zmianie umowy spółki nie doprowadzi do powstania przychodu z praw majątkowych na gruncie przepisu art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 18 u.p.d.o.f.

• Przepis art. 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f. wskazuje, że istnieją również inne źródła przychodu. Precyzuje to treść przepisu art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f., który stanowi, iż za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, z wyjątkiem alimentów na rzecz dzieci, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. W ocenie Wnioskodawcy, nie znajduje on zastosowania do podwyższenia wartości nominalnej udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. W związku z tym po stronie Wspólnika Spółki, w skutek podjęcia ww. uchwały o zmianie umowy spółki, nie powstanie przychód z innych źródeł przychodów”.

Analogiczne do powyższego stanowisko zajął także:

• Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 13 stycznia 2012 r. IBPBII/2/415-1111/11/HS,
• Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 27 lutego 2015 r. IBPBII/2/415-1048/14/AK,
• WSA w Warszawie w wyroku z dnia 2.11.2011 r. III Sa/WA 1513/10.

Tym sumptem obecnie podmioty decydujące się na przeprowadzenie operacji zwiększenia wartości nominalnej udziałów mają za sobą korzystne stanowiska organów podatkowych.

Praktyka dowodzi jednak, że to co na daną chwilę jest podglądem jednolitym, w kolejnym momencie może stać się poglądem mniejszościowym. Nie zaszkodzi zatem wystąpienie o wydanie interpretacji podatkowej, tak aby w razie zmian zapatrywań przez organy podatkowe możliwe było powołanie się na jej postanowienia korzystne dla podatnika.