Polisy OC dla członków zarządów, rad nadzorczych i dyrektorów – ostatnie stanowisko NSA

W jednym ze swoich ostatnich orzeczeń NSA zajął się dyskusyjnym tematem kwalifikacji wydatków ponoszonych przez spółki na polisy OC obejmujące ogólnie wskazanych członków zarządu, rad nadzorczych czy też przedstawicieli kadry kierowniczej.

Autor:Małgorzata Gach | Kategoria:Pozostałe tematy, | Data: . Tagi: , , , ,

Chodzi tutaj o wyrok z dnia 3.12.2014 sygn. II FSK 2984/14. W wyroku tym NSA wskazał, że tego typu polisy nie powodują powstania – dla ww. osób fizycznych – przychodu do opodatkowania jako przychodu z nieodpłatnych świadczeń.

O co chodzi z tym podatkiem

Dla wyjaśnienia: w podatkach już tak jest, że jeśli jeden podmiot finansuje coś, co dotyczy innego podmiotu, to ten kto nie musiał wydatkować tych środków – uzyskuje przychód do opodatkowania. Przychodem tym jest generalnie wartość wydatków poniesionych przez ten inny podmiot.

W zakresie wydatków na OC, tezy organów oraz sądów nie były dotychczas jednolite. Trzeba przy tym zaznaczyć, że przedmiotem analizy były najczęściej dwa różnice się od siebie stany faktyczne. W pierwszym przypadku polisy ubezpieczeniowe dotyczyły generalnie konkretnych wymienionych z imienia i nazwiska oraz z pełnionych funkcji – osób fizycznych. W drugim polisy miały charakter polis bezimiennych obejmujących ochroną generalnie wszystkie osoby, które w danym podmiocie pełnią lub będą pełnić określone funkcje.

W zakresie polis imiennych generalnie obowiązywał pogląd, że umowa taka faktycznie prowadzi do ujawnienia się przychodu podatkowego. Pojawiają się tutaj bowiem wydatki dotyczące konkretnie wskazanej osoby. (np. wyrok WSA w Warszawie z dnia 26 lutego 2009 r. (III SA/Wa 2019/08).

W zakresie natomiast polis nie zawierających konkretnych personaliów osób ubezpieczonych – czyli w stanach faktycznych – których dotyczył wskazany wyrok NSA z 3.12.2014 r. dominowało dotychczas także stanowisko negatywne dla podatników. Np. NSA w uzasadnieniu wyroku z listopada 2012 r., sygn. akt II FSK 527/11 stwierdził, np, że „Okoliczność, iż objęte ubezpieczeniem osoby pełnią różne funkcje i co za tym idzie osoby te mają różny zakres obowiązków i uprawnień, tak więc różne jest też prawdopodobieństwo spowodowania przez nie zdarzenia rodzącego obowiązek odszkodowawczy, na co wskazuje Sąd, pozostaje bez znaczenia dla możliwości określenia wysokości przychodu. Wszyscy członkowie władz Spółki w równym stopniu korzystają z ochrony ubezpieczeniowej, a więc składka płacona przez Spółkę rozkłada się równo na wszystkich ubezpieczonych, co daje możliwość obliczenia przychodu w odniesieniu do każdej z objętych ubezpieczeniem osób”.

Co na to wszystko NSA w wyroku z grudnia 2014 r.

Po rozpoznaniu sprawy NSA stwierdził, że:

co do zasady, zawarcie umowy ubezpieczenia na rzecz osób trzecich może prowadzić do powstania po ich stronie przychodu do opodatkowania, ponieważ wiąże się to z zaoszczędzeniem wydatków, które w przeciwnym razie osoby te musiałyby ponieść same (przychody z nieodpłatnych świadczeń),
opodatkowaniu podlegać może jednak tylko przychód w konkretnej, określonej dla danego podatnika wartości – odpowiadającej ściśle wartości uzyskanego przez tegoż podatnika nieodpłatnego świadczenia,
w przypadku członków zarządu, rady nadzorczej i jej dyrektorów, czyli osób które prowadzą sprawy spółki i podejmują istotne decyzje nie da się ustalić wartości przychodu poprzez prostą operację matematyczną, ponieważ inne jest ryzyko i odpowiedzialność członków zarządu, a inna członków rady nadzorczej czy też dyrektorów,
„różne jest też prawdopodobieństwo, czy też możliwość spowodowania przez nie (te osoby) zdarzenia rodzącego obowiązek odszkodowawczy” (s. 11 uzasadnienia wyroku). Wobec tego, skoro zakres ich odpowiedzialności jest różny, nie można ustalić przypadającej na poszczególne osoby części składki ubezpieczeniowej, stosując prosty algorytm dzielenia. Udzielona im ochrona nie jest bowiem równa, w konsekwencji czego nie są równe także przypadające na nie części składki ubezpieczeniowej”,
NSA odniósł się przy tym do głośnego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13) i na tej podstawie uznał, że: „Przypomnieć wypada, że w świetle wspomnianego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 w zw. z art. 11 ust. 2 – 2b u.p.d.o.f. rozumieć należy w ten sposób, że pojęcie „inne nieodpłatne świadczenie” oznacza przysporzenie majątkowe o indywidualnie określonej wartości. Skoro nie ma możliwości określenia wysokości przychodu przypadającego na każdą z ubezpieczonych osób (odpowiadającego określonej części składki ubezpieczeniowej), zgodzić się należy z sądem pierwszej instancji, że nie może być on uwzględniony w podstawie opodatkowania, a w konsekwencji opodatkowany”.

Biorąc pod uwagę fakt, iż wyrok NSA z grudnia 2014 r. został oparty na wyroku Trybunału Konstytucyjnego z lipca 2014 r. pozostaje mieć nadzieję, że jego postanowienia będą respektowane także przez organy podatkowe. Jednym bowiem z pozytywów wyroków Trybunału Konstytucyjnego jest widoczne ujednolicenie orzecznictwa w tematach, którymi TK się zajmował.

Polecane wpisy
ZACZEKAJ! NIE PRZEGAP!Czy wiesz, jaka spółka jest dla Ciebie najlepsza?

Jeśli nie, to zerknij na nowy cykl #Poznaj się na spółkach, który stworzyłam na moim siostrzanym blogu "Prawo dla księgowych".

Już teraz dostępna jest do pobrania darmowa "PORÓWNYWARKA SPÓŁEK", gdzie zestawiłam ze sobą wszystkie osiem spółek, w ramach których działać można obecnie na terenie RP.